Foto´s - Iguaçu/ Iguazú

Itaipú


Afwateringskanaal voor het geval dat het
stuwmeer vol is


Een deel van de stuwdam Itaipú


Een doorsnedetekening van de stuwdam


De controlekamer van Itaipú


Twee henkers op Itaipú

As cachoeras brasileiras


Het eerste plaatje bij binnenkomst


Waterval van bovenaf gezien


De geweldige kracht waarmee het water
naar beneden dendert in beeld gebracht


Van héél dichtbij...


Niet zo lelijk als gewoonlijk...

Las cataratas argentinas


Overzicht van de Argentijnse watervallen


Tja...


...


Een van de vele regenbogen in beeld gebracht


Eureka, eindelijk!!!!

Waterpret in Iguaçu

Foz de Iguaçu/ Puerto Iguazú (24 januari 2006)

Amper twee dagen na het verblijf op Ilha Grande, waarover wij in de vorige episode de hoogtepunten de revue hebben laten passeren, stond alweer de volgende reis gepland, namelijk die naar Foz de Iguaçu (Brazilië)/ Puerto Iguazú (Argentinië). Dit plaatsje ligt op het drielandenpunt van Brazilië, Argentinië en Paraguay, waar een van de mooiste watervallen op aarde te vinden zijn.

’s Ochtends moesten we al vroeg uit de veren om de bus te halen naar Foz. Voor vertrek nog even snel wat versnaperingen voor onderweg gehaald, taxi gepakt richting het busstation en voor we het wisten zaten we met onze overdreeeven eilandgebruinde koppen alweer lekker onderuit in de bus. In tegenstelling tot de benarde situatie waarin wij de vorige keer in de bus verkeerden, hadden we dit keer ieder 2 stoelen tot onze beschikking, wat toch nét een stukkie lekkerder sliep.

In het begin werd er nog flink op los gegrapt met de buschauffeur, waardoor er al meteen een vorm van een gezellig sfeertje hing. Maar even later werd toch duidelijk wie de touwtjes in de vorm van de airconditioning in handen had. De buschauffeur, tevens aangesteld over de luchtregulering, meende namelijk de buitentemperatuur van boven de 30 graden te moeten compenseren met binnentemperaturen die minimaal hetzelfde in de min bedroegen c.q. niet zouden misstaan op de Zuidpool. Dit mondde dan ook al snel uit in een soort van gletsjervorming in de bus en afnemende vitale functies van ondergetekenden. Een smeekbede voor meer warmte werd afgedaan met goedkeurend gemompel, interessant gedruk op knopjes als ware het een Boeing 747, maar dit alles bracht geen verandering in de temperatuur teweeg.
Uitgeput en zwaar onderkoeld stond ons bij aankomst aan de Braziliaanse kant van Iguaçu de volgende verrassing te wachten: een dik wolkendek zoals dat in Nederland tot het dagelijkse beeld behoort, tevens een Nederlands temperatuurtje met de onontbeerlijke regen daarbij. Voor een bijzonder klein en onbeduidend ogenblik konden wij ons verplaatsen in de gemoedstoestand van de gemiddelde Nederlander.
Al snel werden we opgehaald door een duur betaald mannetje die ons over de grens bracht, daar het hostel aan de Argentijnse zijde gesitueerd was. Een nachtrust verder: Een nieuwe dag, met daarin ons bezoek aan de beroemde dam van Iguaçu.

Itaipú
De nieuwe dag was nog altijd even druilerig als het moment toen we met de bus aankwamen in Iguaçu. Langzaam maar zeker verschenen de eerste symptomen van “gebrek-aan-zonlicht”- depressie bij deze al twee dagen aanhoudende ellendige authentiek Hollandse weersomstandigheden. Echter, vastbesloten als we waren om ons niet door deze zware tegenslag uit het veld te laten slaan, gingen we op weg naar de Braziliaanse zijde voor een bezoek aan de reusachtige stuwdam van Iguaçu: “Itaipú.” Hier werden we met een bus rondgeleid door dit gebied, compleet met vriendelijke en enthousiaste gids, een technische uitleg van het functioneren van de dam en zelfs een bezoekje aan de controlekamer.

Itaipú is het resultaat van een intensieve Braziliaanse- Paraguayaanse samenwerking. Vooraf enkele statistieken om de grootsheid van dit project te schetsen:

• Lengte: 7,5 km
• Hoogte: Te vergelijken met een 65 verdiepingen tellend gebouw
• Totaal geleverd vermogen: 12,6 GW (gigawatts), genoeg om te voldoen aan 25% van de Braziliaanse en daarbij 90% van de Paraguayaanse energievraag
• De waterstroom wordt verwerkt in 20 buizen, elk met een capaciteit van een slordige 700 000 liter water per seconde
• Het bouwtempo van deze dam was te vergelijken met het elke 55 minuten voltooien van een 20 verdiepingen tellend gebouw.
• Uiteindelijke kosten: US$ 18 miljard

Aan de ene kant is deze ‘groene/ natuurlijke’ energie uiteraard een ontlasting van het milieu, aangezien het geleverde vermogen gelijk staat aan het verbranden van 434 000 olievaten per dag bij een gewone electriciteitscentrale. Echter, voor de bouw van deze dam en vanwege het creëren van het stuwmeer is 700 vierkante km aan uniek oerwoud verwoest. En zo blijkt maar weer dat aan een ogenschijnlijk voordeel ook telkens een nadeel kleeft....

As cachoeras/ las cataratas
Badend in een zee van zonnestralen en een luchtbad van warmte, lachte ons een nieuwe dag tegemoet, welke ons zou leiden naar een der mooiste watervallen die deze planeet rijk is! Op weg naar het busstation viel het al direct op dat de opbrengsten van het toerisme aan Argentijnse kant een goede uitwerking hadden op de kwaliteit van het straatbeeld. Tegelijkertijd benadrukte het de ongelijke verdeling van rijkdom, welke in heel Zuid-Amerika nadrukkelijk te zien is; het bleef apart om vanuit een grindstenen straat met rood zand en modder waaraan vele krotten gebouwd waren, even verderop een perfect onderhouden straat in te lopen met bloemperkjes en overdreven gestileerde gebouwen. Dit alles om het de toerist zo “Argentijns” mogelijk te doen toeschijnen...

Hoe dan ook, na een bus te hebben genomen naar het park stond ons een verrassing te wachten in de vorm van een andere bus. Na de aankoop van een entree-kaartje werden alle bezoekers gedirigeerd naar een grote open bus welke volgebouwd was met speakers. Na het bijeen verzamelen van het grootst mogelijke aantal mensen, werden we als schapen met een digitale herder getransporteerd naar de watervallen. De digitale herder kwam tot ons in de vorm van een tape die alle passagiers er iedere minuut aan herinnerde dat het niet geheel in de lijn der wenselijkheden lag om in een dolle bui uit het raam van de bus te springen of te grijpen naar loshangende stroomkabels. Zwaar ontdaan door dit onredelijke regime probeerden wij ons te focussen op de bestemming die voor ons lag.

Als één schaap uit de bus is gedreven, volgen er meer en zo kwam het dat we enkele minuten en trappen later op het eerste plateau en het hoogste niveau met een uitzicht over bescheiden en toch spectaculair gedeelte van de waterval uitkeken. Al snel werden we verrast door allerlei gedierte in de verschijning van o.a. een miereneter, hagedis en een bepaalde vage aapsoort, dat schijnbaar ook tot de vaste lay-out van het park behoorde. Even verderop kregen we een waterhoofd van al het gehenk op de traptrippende traptreden die “de stuurlui” langzaam “aan lager wal” bracht. Maar dit bleek nog “geen man overboord” daar we al snel op een nieuw en mooier plateau stonden. Hierbij valt nog te vermelden dat het plateau zelf niet een extraordinair gehalte aan schoonheid bezat, welke per afdaling toenam, maar in deze verwijzingen naar het begrip plateau refereren wij aan de schoonheid in uitzicht welke elk afzonderlijk plateau ons netvlies bood. Voor de minder kwieke lezer onder jullie valt het voorgaande ook als volgt te formuleren; we liepen naar beneden en het uitzicht werd er niet lelijker op.
Je kon aan je water voelen dat het bij iedere traptrede omlaag mooier zou worden, maar eenmaal staande op het laagste platform c.q. plateau, liep het water ons uit de mond. Wegens onze sceptische houding jegens het prachtige weer waren we zo slim geweest om een paraplu mee te nemen, dit bleek uiteindelijk niet nodig maar wel goed bruikbaar om in staat te zijn foto’s te maken oog in oog met de waterval. Vele jaloerse blikken werden er op ons geworpen door mensen met doorweekte camera’s, welke daardoor tot niet meer in staat waren dan het maken van een macro-opname van de waterdruppels op de lens. Eenmaal realiserend welk natuurwonder we op dat moment aanschouwden, werden er weinig woorden gewisseld en konden we niets meer doen dan ademloos toekijken hoe het water met groot geweld neersloeg op de rotsen en het wateroppervlak.

Na al dit spektakel werd het zo langzamerhand eens tijd voor een biertje. Onze zoektocht naar dit heerlijke goudgele goedje was echter als water naar de zee dragen, aangezien de verkoop van bier geheel uit den boze was aan de Braziliaanse kant van de watervallen van Iguaçu. Dit bleek “de druppel die de Brazilaanse emmer” deed overlopen. Echter, er bleek nog “geen man overboord”, aangezien er ons meer te wachten stond aan de Argentijnse kant....

Na deze kleine tegenvaller zetten we onze dag dus voort aan de andere kant van Iguazú. Al bij binnenkomst bleek dat de Argentijnen veel beter begrepen waar het echt om draait in het leven. Watertandend openden wij dan ook onze zojuist bemachtigde flesjes bier, om zodoende na alle geëxploiteerde activiteiten in wat rustiger vaarwater in het boemeltreintje richting de Argentijnse watervallen te geraken. Buiten de verkoop van de zojuist beschreven consumptiegoederen, bleek er nog een extra toegevoegde waarde aanwezig in de vorm van de mogelijkheid tot het uitstippelen van een eigen route binnen het park. Zonder water bij de wijn te doen, voelden wij ons mede door deze positieve kentering van de zaak dan ook meer als een vis die “van de regen in de drup geraakt” in het Argentijnse water.

Aan deze kant van Iguazú was de schoonheid en sierlijkheid van de watervallen van veel dichterbij te bewonderen. Onze twijfel eerder op de dag over de meerwaarde van een bezoek aan de Argentijnse zijde verwaterde dan ook al snel. Of dit spektakel nu vanaf boven of helemaal vanaf beneden werd bewonderd, uit elke afzonderlijke waterval sprak opnieuw de macht en kracht van een nimmer ophoudende stroom van water. Daarbij verschenen ook nog meerdere regenbogen tegelijkertijd, als gevolg van gebroken zonlicht door de nevel van al het vallende water. “Beneden alle peil”, namelijk op het laagste plateau, was vooral de volmaakte stilte, met daarbij enkel het rustgevende geluid van enorme hoeveelheden vallend water, heel erg indrukwekkend!

Na al dit vallende water bijna tot aan de lippen te hebben staan, werd er na overleg en het zorgvuldig tegen elkaar afwegen van de voors en tegens besloten tot de aanschaf van een laatste biertje, waarmee deze prachtige dag en ook ons verblijf te Puerto Iguazú langzaam aan ten einde liep...

De andere kant van het verhaal..

Vele mooie verhalen hebben de pagina’s van dit weblog al gesierd. Daar onze vakantiestemming de overheersende factor vormt in al dit poëtische gebrabbel, is het een feit dat er veel onverteld blijft op het gebied van armoede en onrechtvaardigheid.
Waarschijnlijk zitten de meeste mensen er niet eens op te wachten om een klaagzang op het netvlies te krijgen die verhaalt over de miserabele omstandigheden waarin de mensen hier leven. Zet het nieuws maar aan en er is genoeg ellende te zien, toch?

Toch zou ik (Ruben) dit een waardeloos blog vinden als er niet op zijn minst 1 keer verteld werd over de vervelende, nare en soms hartverscheurende beelden die zowel Pascal en ik te zien kregen. Nee, niet op TV bij een Braziliaanse, Argentijnse of Chileense vriend op de bank, maar op straat. Een beeld dat je niet wegzapt om het te kunnen compenseren met een muziekzender of je favoriete soap, maar een beeld dat in je hoofd gehamerd wordt om er niet meer uit te gaan.

In Fortaleza, is de armoede voelbaar en zichtbaar in alle delen en lagen van de samenleving. De omheinde villa’s of zelfs middeklasse huizen met ingemetselde glasscherven op de muur en een collectief ingehuurde particuliere beveiliging is meer regel dan uitzondering. Een bedelende moeder met een klein ukkie in de armen naast de ingang voor een bank is een praktijk die je in grote verwarring brengt. Is het nou een hartverscheurend tafereel dat de moeder met het huilende kind geen eten op de plank weet te krijgen, of is het een uiterst smerige geraffineerde truuk om geld uit de zak van toeristen te kloppen?

Tijdens ons verblijf in de toeristloze contreien van Fortaleza werd een andere realiteit zichtbaar. Kleine kinderen, met een harde blik in de ogen die elke twijfel van een geveinsde honger wegnamen, liepen veel te laat op de avond standaard hun vaste restaurants af om om een hapje eten te bedelen. Dit liet je keer op keer met een gevoel achter die een nasmaak gaf aan elke hap van de heerlijke maaltijd die voor je stond.
Een bezoek aan de favelas liet ons ook met een vertwijfeld gevoel achter.
Op het eerste gezicht zag je de extreem krottige bouwsels die voor een huis moesten doorgaan en de ezels en mannen met handkarren die op pad gingen om geld bij elkaar te sprokkelen in de stad. Maar na een tijd erin rondgewandeld te hebben, liep je beduusd weer richting middeklasse met maar één gedachte in je hoofd: Hoe was het mogelijk dat deze mensen, ondanks al hun tegenslagen, vriendelijke, open en gastvrije mensen waren gebleven?!
Stiekem ging ik in mijn hoofd alle onaardige mensen in mijn eigen omgeving af die het wél verdienden om in zulke omstandigheden te wonen en weer werd benadrukt hoe bepalend een geboorteplaats (en niet intelligentie of vaardigheid) voor de verdere ontwikkeling van je leven is. De grootste staaltjes van vindingrijkheid of creativiteit zul je niet in een bedrijf zien dat gevuld is met hoogopgeleide werknemers, maar in een achterwijk waar mensen iedere dag moeten vechten om te kunnen overleven.

Natuurlijk hadden al deze arme mensen profijt van het toerisme, wat betreft het verkopen van allerlei onzinnige goederen, zoals dat op elke toeristische plek het geval is. Maar de vele middagen op onze vaste strandstek lieten een hele duidelijke schaduwzijde van het toerisme zien. Hoewel het voor iedereen wel bekend moge zijn dat de Braziliaanse vrouwen geen afkeer van Europeanen hebben, vielen sommige “stelletjes” op het strand erg op. Vooral nadat we constateerden dat dezelfde vrouwen elke week met andere mannen verkeerden, was de conclusie al snel gemaakt. Nu is prostitutie niet iets wat Nederland vreemd is, maar de grote schaal waarop dit in Fortaleza plaatsvond was verbijsterend en naar verluid word er in de grote meerderheid van de gevallen genoegen genomen met enkel voedsel en onderdak. Met name het grote aantal oudere mannen die met meisjes liepen die de dochter van hun dochter had kunnen zijn, maakte ons vaker dan eens misselijk van afkeer.

De politie in Zuid-Amerika is niet de soort van politie waar je mee in discussie gaat. Waar de gemiddelde agent in Nederland weinig aanzien meer geniet, houdt de agent te Brazilië zich minder met verkeer bezig en meer met criminelen. Veel arme kinderen en jonge bandieten proberen zich op een illegale manier te bevrijden uit de favelas en dit werpt het nodige werk voor de politie op. De schrik zit er goed in bij de Brazilianen; na 22/23u mag men door een rood licht rijden, deuren en ramen gaan dicht bij stoplichten en op straat lopen met een tas is bijna een uitnodiging voor een overval. Deze nijpende toestand geeft de politie als vanzelfsprekend een mandaat om verregaande tegenmaatregelen te nemen. Dit werkt de nodige corruptie in de hand waar Zuid-Amerika bekend om staat.

Toch zijn er uitzonderingen die je mond open doen vallen. Bij ons dagelijkse bezoek aan de fitness-school, viel mijn oog op de ochtendkrant. De krant kopte met dikke letters: Politie vangt bandieten! Deze kop werd ondersteund door de volgende foto, 1 lijk op de achterbank van een auto en 3 languit op straat. Daarbij stonden 2 agenten heldhaftig in de camera te kijken, de foto liet verder qua details niets te raden over. Buiten het feit dat dit een staaltje van buitensporig geweld voorstelt, blijft er ook nog altijd de vraag over of de bandieten werkelijk zo gevaarlijk waren. Meer dan eens zijn ons verhalen ter ore gekomen over agenten die onschuldige arme mensen, zwervers en zwerfkinderen (met name in Rio) ombrengen alszijnde criminelen op de vlucht om op die manier hoger op de ladder te komen. Het is een werkelijkheid die je gewoonweg niet gelooft.

Op weg naar Rio de Janeiro lagen de verwachtingen voor zowel Pascal als mij erg hoog wat betreft de favelas. Ter plaatse bleek dit echter anders te liggen dan gedacht. De favelas waren inderdaad alom tegenwoordig; er bestond bijna geen enkele straat waarin je geen uitzicht had op de krotten die er tegen elke heuvel gebouwd stonden. Er bestond echter één groot verschil; daar waar je in Fortaleza letterlijk tegen de favelas aanliep bij het nemen van een verkeerde afslag, lagen de favelas in Rio op een veilige afstand van waar je ook verkoos te gaan.
Ondanks dit hebben Pascal en ik de meest nare confrontatie met armoede toch in Rio de Janeiro ervaren. Op zoek naar een gezellige plek om een drankje te nuttigen, liepen we met wat figuren uit ons hostel door enkele verlaten straten. In de verte zagen wat zwervers op straat liggen. Op zich niets bijzonders, zelfs niet voor Nederlanders, dus we gingen rustig verder met praten. Toen we de plek met “zwervers” bijna voorbijgelopen waren, keken we toch even naar de bewuste plek daar onze ooghoeken iets “ongewoons” registreerden. Eenmaal gekeken, stond het kippevel op onze armen, de haren in onze nek omhoog, kon ik een gevoel van misselijkheid niet onderdrukken en vanzelfsprekend was het verlangen naar een drankje als sneeuw voor de zon verdwenen. Waarschijnlijk zou geen enkele beschrijving het tafereel goed onder woorden kunnen brengen, maar ik doe een poging met de meest eenvoudige versie; op een perfecte rij lagen (in de volgende volgorde) moeder, kind, kind, vader. De vredige uitdrukking op hun gezicht terwijl ze onder zorgvuldig omgewikkelde dekens sliepen, gaf het geheel de morbide en bijzonder wrange sfeer.

Het zijn stuk voor stuk geen indianenverhalen of overdreven hersenspinsels. We zuigen een hoop onzin uit onze duim om verhalen lekker aan te dikken, maar helaas is dat bij dit artikel niet het geval. Ik heb geprobeerd om het zo objectief mogelijk te houden, want hartverscheurende verhalen zijn makkelijk verzonnen. De dingen die ik geschreven heb, zijn zaken die zowel Pascal als ik in grote mate hebben waargenomen en/of verhalen die in overvloed verteld zijn door locals.
Ik had dit verhaal kunnen ondersteunen met sprekende foto’s die de ellendige toestanden verduidelijkten, maar deze foto’s hebben we niet gemaakt daar we het niet passend vonden een kiekje te maken van andermans schrijnende toestand.